Dineren aan de Gracht

Dit najaar presenteert Museum Van Loon de tentoonstelling Dineren aan de gracht. Rijkelijk gedekte tafels vol familiezilver, porselein en kristal staan opgedekt in de diverse kamers op de bel-etage van het huis. Het recentelijk gerestaureerde souterrain geeft inzicht in het werk dat vooraf ging aan de grote diners en ontvangsten die boven plaatsvonden. Bij de tentoonstelling verschijnt een bijzonder boek over vier eeuwen ‘dineren aan de gracht’, uitgebreid met originele familierecepten bewerkt door Heel Holland Bakt-jurylid Janny van der Heijden.

In 1824 bestelde Jonkheer Willem van Loon het grootste zilveren servies dat ooit voor een particulier in Amsterdam werd gemaakt. Dit servies, en ander tafelgoed, is nu eenmalig in volle glorie te zien in Museum Van Loon, het pand dat kleinzoon Willem Hendrik van Loon en zijn vrouw Thora van Loon – Egidius vanaf 1884 bewoonden. Mede door Thora’s voorname functie als Dame du Palais van koningin Wilhelmina ontving de familie hier vele binnen- en buitenlandse gasten van naam en faam bij de even zo talloze diners die het echtpaar organiseerde. Dankzij overgeleverde dagboekfragmenten en menukaarten weten we wie er kwamen eten en wat zij voorgeschoteld kregen. De status van de familie werd niet alleen uitgedragen door middel van waardevol porselein en zilver, maar ook door knechten gekleed in livrei in familiekleuren.

Voor een succesvol diner was de familie sterk afhankelijk van haar personeel. De organisatie van alle ontvangsten en diners vond dan ook grotendeels plaats in het souterrain van het huis. Deze ruimtes, het domein van kokkin Leida, knecht Gerrit en butler Theo, werden afgelopen jaar volledig gerestaureerd. Dineren aan de gracht toont hoe ‘downstairs’ voorbereidingen werden getroffen zodat ‘upstairs’ alles vlekkeloos verliep. De samenwerking tussen de familie en het personeel was hierbij essentieel. Dit wordt onder meer duidelijk uit de persoonlijk geschreven receptenboekjes, waarin Thora van Loon haar favoriete gerechten uitwisselde met kokkin Leida.

Tentoonstellingscatalogus met originele familierecepten

Bij de tentoonstelling verschijnt het boek Dineren aan de gracht, uitgegeven in samenwerking met uitgeverij Nijgh Cuisine. Conservator Willem te Slaa plaatst de rijke tafelcultuur van de familie Van Loon in een bredere historische context; culinair publicist Janny van der Heijden bewerkte speciaal voor dit boek 30 oude familierecepten. Keukengeheimen van weleer worden uit de doeken gedaan, waardoor de kookliefhebber van nu er ook mee aan de slag kan. Het boek is vanaf 5 oktober te koop bij Museum Van Loon en in de boekhandel voor €29,95.

Bekende chefs koken historische familierecepten

Tijdens de tentoonstelling Dineren aan de gracht opent Museum Van Loon een ‘pop-up restaurant’ in de blauwe salon van het huis. Op verschillende avonden schotelen bekende chefs en culinaire beroemdheden dinergasten een driegangenmenu voor, geïnspireerd op de historische recepten van Thora van Loon en haar kokkin Leida. Elk van de chefs bestudeerde de receptenboekjes van rond 1900, en geeft er speciaal voor deze gelegenheid zijn/haar eigentijdse culinaire draai aan. Wie dat wil, kan op één van de avonden komen ‘dineren aan de gracht’. Kaarten zijn te koop in onze webshop

Marijn Bax: Mores

Vanaf 22 november is als contemporaine aanvulling op de tentoonstelling Mores door Marijn Bax te zien. Bax onderzoekt hierin of – en zo ja, waar en waardoor – de grenzen tussen up- en downstairs in huize Van Loon konden vervagen. Wat waren de plekken, wat waren de momenten, waarin grenzen werden opgeheven en er een tijdelijk neutraal gebied ontstond?

MBO educatieprogramma

Rondom Dineren aan de gracht ontwikkelt Museum Van Loon een gelijknamig educatieprogramma voor de MBO-opleidingen Koken, Gastheerschap en Facilitair. Samen met het ROC van Amsterdam legt het museum de link tussen de vroegere gang van zaken bij een diner en het tegenwoordige reilen en zeilen in een restaurant of hotel. Dit educatieprogramma past in het bredere maatschappelijke beleid dat Museum Van Loon voert om vakmanschap te ondersteunen.

Restauratie souterrain

Met Dineren aan de gracht viert Museum Van Loon tevens de voltooiing van het project Open Huis, waarmee het historische souterrain in zijn geheel voor bezoekers toegankelijk is gemaakt, en het museum haar publieksprogrammering heeft kunnen verbreden.

Dit project is mogelijk gemaakt door: Provincie Noord-Holland • Mondriaan Fonds • VSB Fonds • Stichting Dioraphte • bpd Cultuurfonds • Het Slingenberg Heymeijer Fonds • Zabawas • Fonds 21 • Rudolph en Barbara Hoppenbrouwers Fonds • P.W. Janssen’s Friesche Stichting • Ars Donandi + Russell-ter Brugge Fonds • Thurkow Fonds • Stichting Dorodarte • Prins Bernhard Cultuurfonds • Eyelove Brillen